Wysokość opłaty mocowej, która pojawiła się na naszych rachunkach za prąd w 2021 roku, została obliczona na podstawie ustawy o rynku mocy z 2017 roku. Jej celem jest wynagradzanie producentów energii za gotowość dostarczania energii do sieci, co zapewnia stabilność i bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej.
W przypadku braku wystarczającej rezerwy mocy w systemie elektroenergetycznym, operator systemu przesyłowego (w Polsce jest to Polskie Sieci Elektroenergetyczne) ogłasza okresy zagrożenia na rynku mocy, informując jednostki rynku mocy o konieczności zrealizowania swoich obowiązków. Wytwórcy energii muszą dostarczyć odpowiednią moc do systemu, a jednostki redukcji zapotrzebowania ograniczają swoje zużycie, za co otrzymują wynagrodzenie.
Opłata mocowa może być określona jako opłata za utrzymanie bezpieczeństwa energetycznego. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (URE) oblicza jej wysokość na podstawie przepisów ustawy o rynku mocy oraz rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska. Środki pozyskane z tej opłaty są przeznaczane na budowę nowych i modernizację istniejących jednostek wytwórczych, aktywizację zarządzania zużyciem energii oraz elastyczność popytu na nią.
Opłata mocowa może przyjąć formę zryczałtowaną lub być uzależniona od indywidualnej krzywej poboru energii. Ryczałtowe stawki dotyczą odbiorców z grupy taryfowej G, w tym gospodarstw domowych, oraz odbiorców energii z grupy taryfowej C1 o mocy do 16 kW.
Wysokość opłaty dla odbiorców innych niż ryczałtowi jest uzależniona od ilości energii zużytej przez nich w wybranych godzinach doby oraz indywidualnej krzywej poboru, czyli różnicy pomiędzy zużyciem energii w godzinach szczytowego zapotrzebowania, a zużyciem w pozostałych godzinach doby. Ustawa wyróżnia cztery grupy odbiorców:
Celem podziału na grupy jest zachęcenie odbiorców do świadomego zużycia energii i poprawa bilansowania zapotrzebowania, co przyczynia się do większego bezpieczeństwa dostaw. Do 2027 roku obowiązuje podział na odbiorców ryczałtowych i pozostałych, a od 2028 roku opłata mocowa będzie zależeć od profilu zużycia dla wszystkich odbiorców, włącznie z gospodarstwami domowymi.
Wysokość opłaty mocowej na rok 2023 została obliczona przez Prezesa URE, biorąc pod uwagę wartość kontraktów mocowych zawartych w aukcjach na ten rok oraz koszty Zarządcy Rozliczeń. Stawki opłaty mocowej ogłaszane są przez Prezesa URE do końca września każdego roku. Program wsparcia dostawców mocy będzie funkcjonował do 2047 roku.
W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji na temat rynku mocy, można zapoznać się z stroną regulatora oraz Polskich Sieci Elektroenergetycznych. Koszt rynku mocy w 2021 roku wyniósł 5,5 miliarda złotych, a wartość obowiązków mocowych zakontraktowanych w aukcjach na 2022 i 2023 rok wynosi około 5,3 miliarda złotych.